Malka Lee

Malka Lee, właśc. Malka Leopold (1904–1976), była amerykańską poetką jidysz. Urodziła się w Monasterzyskach (jid. Monastrishtsh) w Galicji Wschodniej (wówczas Cesarstwo Austro-Węgierskie) w rodzinie chasydzkiej jako najstarsza córka Friedy z domu Duhl i Chaima Leopoldów. Jej dziadek po kądzieli, Yosl David Duhl, był uczonym w Torze, zwolennikiem rebego z Czortkowa. Lee uczęszczała do polskiej szkoły powszechnej oraz uczyła się na pensji w Wiedniu. Oprócz jidysz znała też niemiecki, hebrajski, polski oraz ukraiński. Już jako młoda dziewczyna zaczęła pisać wiersze w języku niemieckim. Jej literackim ambicjom sprzeciwiał się ojciec, który chciał nawet spalić jej młodzieńcze utwory. Te pierwociny literackie pomogła uratować matka, która rozumiała, że córka musi opuścić rodzinne miasteczko, by móc się rozwijać. Lee w wieku 16 lat wyjechała sama do Stanów Zjednoczonych. Tam pracowała początkowo w sweatshopach, wiążąc się z ruchem socjalistycznym. Kontynuowała też naukę – zrazu na kursach wieczorowych oraz w Yidisher Lerer Seminar kształcącym nauczycieli jidysz (1921–1922), a następnie w Hunter College w Nowym Jorku. W 1923 roku wyszła za mąż za pisarza Aarona (Archiego) Rappaporta (1895–1964), z którym miała dwoje dzieci: Josepha (Yosla, 1924–2014) i Yvette (Chawę, ur. 1937). Wraz z mężem, chcąc polepszyć swoje warunki finansowe, zaczęła prowadzić kolonię wypoczynkowych bungalowów w górach Catskills, którą nazwano Lee-Ra i która stała się jednym z ośrodków wakacyjnych jidyszowej bohemy. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku była szczególnie zaangażowana w działalność na rzecz Izraela. Odbyła dwie podróże do żydowskiego państwa i była goszczona przez dwóch kolejnych prezydentów kraju – Itzkhaka Ben Zviego i Zalmana Shazara. Po śmierci męża, w 1966 roku, poetka wyszła za mąż za publicystę i działacza jidyszowego, Moshe Bessera, z którym pozostawała w związku aż do swojej śmierci 22 marca 1976 roku.